1. Dopamine và serotonin – “chất dẫn truyền cảm xúc”
🔬 Dopamine – Chất dẫn truyền của động lực và phần thưởng
- Được sản sinh chủ yếu ở vùng vùng dưới đồi (hypothalamus) và vùng thể vân (striatum).
- Góp phần vào cảm giác hứng khởi, động lực, sự tập trung và khoái cảm.
- Khi dopamine thấp: dễ rơi vào trạng thái mất động lực, mệt mỏi, khó tập trung.
🌈 Serotonin – Chất dẫn truyền của sự ổn định cảm xúc
- Sản sinh ở nhân raphe (raphe nuclei) trong thân não.
- Điều hòa tâm trạng, giấc ngủ, cảm giác an toàn và hạnh phúc.
- Khi serotonin thấp: dễ bị lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ.
2. Tư thế ảnh hưởng đến hóa học não bộ như thế nào?
📉 Tư thế xấu → giảm chất dẫn truyền tích cực
- Gù lưng, cúi đầu, vai rút: kích hoạt hệ thần kinh giao cảm (SNS) → tăng cortisol (hormone stress) → giảm serotonin và dopamine.
- Ngồi co người, khép kín: làm giảm lưu thông máu lên não → giảm oxy → ảnh hưởng đến sản xuất chất dẫn truyền thần kinh.
📈 Tư thế tốt → tăng chất dẫn truyền tích cực
- Đứng thẳng, mở vai, ngẩng đầu: kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm (PNS) → tăng serotonin → cảm giác thư giãn, tự tin.
- Tư thế mở rộng (power pose): tăng testosterone, giảm cortisol → tăng dopamine → cảm giác kiểm soát và động lực.
3. Hóa học não bộ ảnh hưởng ngược lại đến tư thế
- Khi dopamine và serotonin thấp:
- Cơ thể có xu hướng co rút, gù lưng, cúi đầu – biểu hiện của trạng thái trầm cảm hoặc lo âu.
- Giảm hoạt động cơ, giảm phản xạ tư thế → khó duy trì tư thế thẳng.
- Khi dopamine và serotonin cao:
- Tư thế tự nhiên trở nên mở rộng, linh hoạt, ổn định.
- Cảm giác tự tin, chủ động được phản ánh qua ngôn ngữ cơ thể.
4. Ứng dụng thực tiễn: Tư thế như một công cụ điều chỉnh cảm xúc
| Tư thế | Ảnh hưởng đến tâm trạng |
|---|---|
| Gù lưng, cúi đầu | Tăng cảm giác buồn bã, lo âu, giảm năng lượng |
| Ngồi thẳng, mở vai | Tăng cảm giác tự tin, kiểm soát, giảm stress |
| Tư thế “power pose” (đứng mở rộng) | Tăng dopamine, giảm cortisol → tăng động lực |
4 nhóm tư thế xấu và trạng thái tâm lý tiêu cực kèm theo
📚 Nghiên cứu của Peper et al. (2017) cho thấy: tư thế thẳng giúp hồi tưởng ký ức tích cực, tư thế gù dễ gợi nhớ ký ức tiêu cực.
📚 Michalak et al. (2014): tư thế khom kích hoạt suy nghĩ tiêu cực và cảm giác bất lực.
5. Giải pháp cải thiện tư thế và hóa học não bộ
🧘♀️ Bài tập thể chất:
- Cuộn vai – mở ngực: kích hoạt cơ lưng trên, giảm co rút vai.
- Tư thế “Superman”: tăng sức mạnh vùng lưng dưới, cải thiện tư thế.
- Thở sâu – thiền định: kích hoạt hệ phó giao cảm, tăng serotonin.
🧠 Thói quen hỗ trợ hóa học não:
- Tập thể dục đều đặn: tăng dopamine và serotonin tự nhiên.
- Ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh: hỗ trợ sản xuất chất dẫn truyền thần kinh.
- Thực hành lòng biết ơn, suy nghĩ tích cực: giúp điều chỉnh hóa học não bộ.
🌟 KẾT LUẬN
Tư thế không chỉ là biểu hiện bên ngoài – mà là cánh cửa kết nối giữa cơ thể và tâm trí. Việc duy trì tư thế đúng không chỉ giúp cải thiện sức khỏe cơ xương khớp mà còn tác động trực tiếp đến hóa học não bộ, từ đó ảnh hưởng đến tâm trạng, hành vi và chất lượng sống.
👉 Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ: đứng thẳng hơn, thở sâu hơn, và quan sát cảm xúc của mình thay đổi ra sao.
Nguồn thông tin:
1 thought on “🧠 TƯ THẾ CƠ THỂ VÀ TÂM TRẠNG: MỐI LIÊN HỆ THẦN KINH HỌC GIỮA CƠ THỂ VÀ NÃO BỘ”