Bạn biết không, đa phần người lớn tuổi bị đau nhức xương khớp, thoái hóa cột sống, thần kinh tọa lại… giấu bệnh.
Không phải vì họ không đau – mà là vì sợ con cái lo lắng, sợ “tốn tiền điều trị”, sợ “làm phiền.” Và vậy là, những cơn đau lặng lẽ cắm sâu vào cơ thể họ, ngày qua ngày.
Các bậc cha mẹ càng lớn tuổi càng có nhiều cơn đau nhức ghé thăm, có thể là đã nhiều tháng, nhiều năm, nhưng ít nói ra cho con cái biết. Chỉ khi trái gió trở trời, cơn đau không chịu nổi, họ mới rên khẽ vài tiếng, xoa tí dầu gió hay uống vội viên thuốc giảm đau rồi nằm nghỉ chốc lát, rồi lại nhanh chóng quay lại guồng sinh hoạt hàng ngày.
Cơn đau không phát ra tiếng bên ngoài được nữa, nó chui vào trong từng tế bào cơ, vào từng khớp xương, vào từng tín hiệu thần kinh, giấu nhẹm trong đó như thời gian giấu đi những niềm đau kiếp nhân sinh. Nước mắt chảy xuôi, bố mẹ bạn sẽ cố giấu bạn các cơn đau nhức, mà có thể đó là những căn bệnh mãn tính nghiêm trọng cần điều trị sớm. Vì sợ bạn phải lo toan, vì sợ bạn tốn kém.
Trong bài viết này, USA Pain Center xin chia sẻ bạn cách quan sát 4 biểu hiện, rất tinh tế, không cần hỏi, sẽ giúp bạn xác định phần nào các nỗi đau mà bố mẹ bạn đang phải gánh chịu.
Tỉ lệ các chứng bệnh cơ xương khớp ở người lớn tuổi
Theo Hiệp hội Thấp khớp Việt Nam, người trên 60 tuổi có:
5 Biểu hiện dễ nhận thấy cơn đau ở người lớn tuổi:
Thói quen đứng lên vịn ghế, không “bật dậy” như xưa
Đây không chỉ đơn thuần là thói quen cẩn trọng của người lớn tuổi để tránh té ngã, mà bởi vì trong cơ thể họ đã có nhiều sự hạn chế âm thầm đang diễn ra.
Theo các bác sĩ cơ xương khớp, khi một người đứng lên khó khăn, chậm chạp, ngoài yếu tố tâm lý cẩn thận, đó còn là do lực cơ chân đã yếu, bàn chân không bám tốt vào nền sàn và đầu gối đã dần lão hóa, không còn gánh gồng nổi sức nặng của cơ thể. Đó còn có thể do nguyên nhân Thoái hóa khớp gối hoặc khớp háng, gây giảm sức mạnh và độ linh hoạt.
Hoặc nguyên nhân Thoái hóa cột sống thắt lưng, làm mất ổn định khi chuyển động. Đa số người lớn tuổi còn gặp tình trạng Loãng xương, làm cơ thể “thận trọng” vì sợ té ngã.
Một nguyên nhân đáng chú ý khác là các nguy cơ rối loạn tiền đình, thiếu máu lên não khiến đầu óc choáng váng khi thay đổi độ cao tư thế từ ngồi sang đứng, khiến họ phải thận trọng thực hiện chậm chạp và vịn ghế.
Việc thiếu máu lên não lại là triệu chứng của những ách tắc lưu thông trong cơ thể, có thể lại liên quan đến cấu trúc các đốt sống lưng và cổ, cần gặp bác sĩ cơ xương khớp khám để biết được tình trạng của bố mẹ.
Thói quen xoa gối, xoa hông, nhưng nói “chỉ hơi nhức nhẹ thôi”
Nếu đó đúng chỉ là cơn nhức nhẹ trong vài phút, vài giờ hoặc kéo dài tối đa vài ngày sau 1 chuyến đi chơi xa, hay một buổi sáng phải đứng lâu nấu nướng, thì bạn có thể yên tâm không hỏi đến nữa. Nhưng nếu đây là hành động bố mẹ bạn làm thường xuyên, kéo dài hàng tháng thậm chí hàng năm liền, thì đừng nghĩ rằng, có tuổi phải thế, không ai tránh được.
Đúng, đó là những căn bệnh xuất hiện đi cùng tuổi tác, nhưng không phải là vô vọng chữa trị. Phát hiện càng sớm, hy vọng phục hồi càng cao.
Khi bố mẹ bạn hay xoa gối, xoa hông và có cảm giác đau nhức nhẹ râm ran, kéo dài trong nhiều tháng, nhiều năm, thì bạn cần đặc biệt chú ý, đó có thể là dấu hiệu của các căn bệnh sau:
Thoái hóa khớp gối/háng giai đoạn đầu, với triệu chứng là đau âm ỉ, và đau tăng khi vận động
Nếu bố mẹ đau khi đi nhiều, leo cầu thang, thì bố mẹ bạn cũng có thể bị viêm gân vùng hông.
Cũng không loại trừ trường hợp bố mẹ bị viêm khớp nhẹ hoặc viêm khớp tự miễn, các căn bệnh này chỉ tạo nên các cơn đau âm ỉ nhẹ rồi mất đi sau vài giờ nghỉ ngơi, nên người bệnh thường “quen” cơn đau và dễ dàng bỏ qua, khiến các chứng viêm đó cứ ở lại mãi trong các khớp, nhất là khớp hông và khớp gối.
Ở một số người, chứng viêm có thể tự hết nhờ chế độ ăn uống chống viêm tốt, vận động thể dục dưỡng sinh đúng cách và đời sống tinh thần mạnh khỏe. Đại đa số các cơn viêm lại không tự mất đi. Lâu dần, cơn viêm sẽ tạo nên các chứng bệnh như thoái hóa đốt sống, tê bì chân, đau thần kinh tọa, viêm loét sụn khớp hoặc thậm chí mất khả năng vận động chi dưới (triệu chứng ban đầu của bệnh liệt).
Đi bộ ít hơn, ngồi nhiều hơn, mắt đăm chiêu, tay vuốt ngực hoặc sau lưng
Đây không phải thói quen vô hại, mà là phản xạ của cơn đau đang rình rập. Có thể là đau cột sống thắt lưng làm bố mẹ ngại bước đi, hay đau thần kinh liên sườn khiến mỗi chuyển động là mỗi lần cố gắng chịu đựng. Thậm chí, chỉ một chút thiếu máu, viêm cơ hay loãng xương nhẹ cũng đủ làm mệt mỏi và thay đổi cả nét mặt, cả nhịp sống thường ngày.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa loãng xương và sự thay đổi tâm trạng, đặc biệt là ở phụ nữ sau mãn kinh. Khi mật độ xương giảm, không chỉ cơ thể yếu đi mà tâm lý cũng dễ bị ảnh hưởng — từ cảm giác mệt mỏi, uể oải đến trầm cảm nhẹ hoặc lo âu.
📌 Một vài điểm nổi bật từ các nghiên cứu:
- Suy giảm estrogen sau mãn kinh không chỉ gây mất xương mà còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh, làm tăng nguy cơ rối loạn cảm xúc2.
- Thiếu vitamin D, thường gặp ở người loãng xương, cũng liên quan đến tâm trạng u ám và giảm năng lượng.
- Đau nhức xương khớp kéo dài khiến người bệnh hạn chế vận động, dễ rơi vào trạng thái cô lập và buồn bã
💡 Mắt đăm chiêu có thể là dấu hiệu mệt mỏi mãn tính, lo âu do đau kéo dài
Đừng để những dấu hiệu nhỏ ấy bị xem là “chuyện tuổi già” — vì chúng chính là tiếng gọi thầm lặng của sức khỏe cần được lắng nghe.
Hay gác chân lên ghế, một hành vi phản xạ để giảm áp lực thần kinh tọa
Không phải ngẫu nhiên mà người lớn tuổi hay gác chân lên ghế khi ngồi. Đó là một hành vi tưởng chừng vô thức nhưng lại là cách cơ thể đang cố gắng “xoa dịu” cơn đau do thần kinh tọa bị chèn ép — thường bắt nguồn từ thoát vị đĩa đệm hay hẹp ống sống.
Cơn đau âm ỉ lan từ lưng xuống mông rồi đến chân khiến họ buộc phải tự tìm tư thế thoải mái hơn, như một phản xạ bản năng. Nhưng chính sự “tự điều chỉnh” ấy đôi khi lại che lấp những triệu chứng nặng đang tiến triển. Hành vi đơn giản ấy là lời thì thầm của cơ thể, báo hiệu rằng hệ thần kinh đang cầu cứu — đừng để lời thì thầm đó mãi không được lắng nghe.
Ngủ không sâu, hay trở mình, và không còn tiếng ngáy quen thuộc
Giấc ngủ từng là nơi nghỉ ngơi yên bình, nhưng giờ đây lại trở nên chập chờn, ngắt quãng. Bố mẹ bạn không còn ngáy nhẹ như trước — một âm thanh tưởng như phiền nhưng lại quen thuộc và an ủi. Những đêm trở mình liên tục, lăn qua lăn lại để tìm tư thế dễ chịu hơn, thường bắt nguồn từ cơn đau dai dẳng ở lưng, vai hay hông. Kèm theo đó là nguy cơ tiềm ẩn của hội chứng ngưng thở khi ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ ở người trung niên.
Ở một số người có thói quen gối tay khi ngủ, và những trằn trọc mệt mỏi của tâm trí, trùng nặng cơ thể lên đôi tay, sẽ tạo áp lực gây tắc nghẽn lưu thông máu đến cả cánh tay, lâu dần tạo nên triệu chứng tê bì cánh tay.
Bên cạnh đó, những lo âu âm thầm do cơn đau mạn tính cũng dần len lỏi, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Sự biến mất của tiếng ngáy đôi khi không phải là dấu hiệu tích cực, mà là lời cảnh báo nhẹ về suy hô hấp khi nằm ngủ. Hãy để ý những thay đổi nhỏ ấy — vì cơ thể đang cố lên tiếng, chờ được thấu hiểu và chăm sóc.
Đã đến lúc chúng ta thấu hiểu – trước khi bố mẹ buộc phải cầu cứu
Bạn là người tinh tế, thương yêu bố mẹ và có sự hiểu biết rộng. Đừng để bố mẹ ở lại với cơn đau “giấu kín.” Cách dễ nhất là trò chuyện, quan sát, và giúp họ mạnh dạn gõ cửa bác sĩ và theo đuổi một hành trình phục hồi sức khỏe cơ xương khớp toàn diện, từ việc lựa chọn phương pháp điều trị không xâm lấn như trị liệu thần kinh cột sống, thể dục dưỡng sinh, khí công, thay đổi chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và vận động hợp lý, cùng các hoạt động chăm sóc sức khỏe tinh thần. Hãy giúp bố mẹ lấy lại ước mơ đam mê thời trẻ và nguồn năng lượng tinh thần thanh xuân luôn âm ỉ cháy trong tim.
From USA with Love