Bệnh cơ xương khớp bao gồm một loạt các tình trạng và bệnh lý ảnh hưởng đến xương, khớp, cơ, dây chằng, gân và mô liên kết của cơ thể.
Nhóm bệnh trực tiếp đến cơ xương khớp
Có hơn 150 loại bệnh cơ xương khớp được ghi nhận, nhưng có thể phân chia thành các nhóm chính như sau:
1. Các bệnh viêm khớp
- Viêm khớp dạng thấp (RA): Một bệnh tự miễn dịch, gây viêm và đau ở khớp.
- Viêm khớp vảy nến: Thường xuất hiện ở người bị vảy nến.
- Viêm khớp phản ứng: Phát triển sau khi cơ thể nhiễm trùng.
- Viêm khớp nhiễm khuẩn: Do vi khuẩn xâm nhập vào khớp gây viêm.
- Bệnh gout: Do rối loạn chuyển hóa acid uric, gây lắng đọng tinh thể urat trong khớp.
2. Các bệnh thoái hóa khớp và xương
- Thoái hóa khớp: Do lão hóa, tổn thương hoặc do yếu tố di truyền.
- Thoái hóa cột sống (cổ, thắt lưng): Gây đau lưng và cổ.
- Loãng xương: Giảm mật độ xương, xương dễ gãy.
3. Các bệnh về cột sống
- Thoát vị đĩa đệm: Thường xảy ra ở cột sống thắt lưng và cổ.
- Cong vẹo cột sống: Cong bất thường ở cột sống, phổ biến ở thanh thiếu niên.
- Đau lưng mãn tính: Do các nguyên nhân như thoái hóa, căng cơ hoặc chấn thương.
4. Các bệnh về mô mềm và cơ
- Đau cơ xơ hóa (Fibromyalgia): Gây đau mãn tính ở cơ và khớp.
- Viêm gân: Thường gặp ở vai, khuỷu tay, và đầu gối.
- Đau dây thần kinh tọa: Do thoát vị đĩa đệm chèn ép dây thần kinh tọa.
5. Các bệnh về khớp do chấn thương
- Trật khớp: Do tác động mạnh gây lệch khớp.
- Đứt dây chằng: Thường xảy ra ở đầu gối, gây đau và khó vận động.
- Gãy xương và nứt xương: Do chấn thương hoặc va đập mạnh.
6. Các bệnh tự miễn dịch liên quan đến cơ xương khớp
- Lupus ban đỏ hệ thống: Ảnh hưởng đến khớp và cơ, kèm theo các triệu chứng toàn thân.
- Xơ cứng bì (Scleroderma): Khiến da và mô liên kết trở nên cứng và dày.
- Viêm đa cơ: Gây yếu cơ và đau ở nhiều vị trí trên cơ thể.
7. Các bệnh khớp di truyền và bẩm sinh
- Hội chứng Marfan: Ảnh hưởng đến các mô liên kết, gây vấn đề ở xương và khớp.
- Loạn sản xương: Gây biến dạng xương và khớp.
8. Các bệnh viêm nhiễm và u bướu xương
- Viêm tủy xương: Do vi khuẩn xâm nhập vào xương.
- U xương: Các khối u lành hoặc ác tính ở xương.
Nhìn chung, số lượng và loại bệnh cơ xương khớp rất đa dạng và phức tạp. Điều này đòi hỏi các phương pháp chẩn đoán và điều trị khác nhau tùy theo tình trạng của từng bệnh nhân.
Nhóm bệnh gián tiếp có liên quan đến cơ xương khớp
Ngoài các bệnh lý trực tiếp ảnh hưởng đến cơ xương khớp, có nhiều bệnh gián tiếp có mối liên hệ với hệ thống này. Các bệnh này không tấn công trực tiếp đến xương, khớp, hoặc cơ, nhưng lại gây ra các triệu chứng hoặc làm tăng nguy cơ mắc các bệnh cơ xương khớp. Một số nhóm bệnh gián tiếp tác động đến hệ cơ xương khớp bao gồm:
1. Bệnh lý nội tiết
- Tiểu đường: Người bệnh tiểu đường thường gặp các biến chứng cơ xương khớp như hội chứng ống cổ tay, viêm gân, và hạn chế vận động khớp do tổn thương mạch máu và dây thần kinh.
- Suy giáp và cường giáp: Cả hai tình trạng này đều có thể gây ra đau nhức cơ xương khớp, loãng xương, và viêm khớp dạng thấp.
- Bệnh Cushing: Do cường tuyến thượng thận, gây suy giảm mật độ xương và làm tăng nguy cơ gãy xương.
2. Bệnh lý thần kinh
- Bệnh Parkinson: Bệnh nhân Parkinson thường bị cứng cơ và đau nhức cơ xương khớp do tổn thương hệ thần kinh trung ương.
- Bệnh đa xơ cứng (Multiple Sclerosis): Bệnh này gây yếu và cứng cơ, ảnh hưởng đến khả năng vận động và gây đau nhức mãn tính.
- Bệnh lý thần kinh ngoại biên: Thường gặp ở người tiểu đường hoặc thiếu vitamin B12, gây ra tê bì và đau cơ.
3. Bệnh tự miễn dịch
- Lupus ban đỏ hệ thống: Gây đau khớp, viêm khớp và đôi khi ảnh hưởng đến các mô liên kết trong cơ thể.
- Hội chứng Sjögren: Làm giảm tiết dịch, gây khô khớp và có thể dẫn đến viêm khớp mãn tính.
- Bệnh xơ cứng bì: Ảnh hưởng đến mô liên kết và gây đau cơ xương khớp.
4. Bệnh lý tim mạch
- Xơ vữa động mạch: Giảm lưu thông máu đến các chi, gây đau cơ và đau nhức khớp.
- Suy tim: Người bệnh suy tim có thể gặp triệu chứng mệt mỏi cơ, đau nhức xương khớp do tuần hoàn máu kém.
- Tăng huyết áp: Tăng huyết áp lâu dài có thể ảnh hưởng đến tuần hoàn và làm suy giảm chức năng của các khớp.
5. Bệnh ung thư và các bệnh huyết học
- Ung thư xương di căn: Ung thư từ các cơ quan khác di căn vào xương, gây đau nhức xương khớp.
- Bệnh bạch cầu: Gây đau ở xương và khớp, đặc biệt là ở trẻ em.
- U tủy xương (Multiple Myeloma): Một loại ung thư ảnh hưởng trực tiếp đến xương, gây đau nhức mãn tính và gãy xương.
6. Rối loạn chuyển hóa
- Gout: Rối loạn chuyển hóa acid uric dẫn đến lắng đọng tinh thể urat ở khớp, gây viêm khớp đau đớn.
- Bệnh Wilson: Gây tích tụ đồng trong cơ thể, ảnh hưởng đến gan và gây đau nhức cơ xương khớp.
7. Bệnh lý tiêu hóa
- Bệnh Crohn và viêm loét đại tràng: Cả hai bệnh lý viêm ruột này đều có thể gây ra đau khớp và viêm khớp ngoại biên.
- Bệnh gan: Bệnh gan mạn tính có thể gây viêm khớp và đau nhức cơ xương khớp, do sự tích tụ độc tố trong cơ thể.
8. Các bệnh nhiễm trùng
- Viêm khớp nhiễm khuẩn (Septic Arthritis): Do vi khuẩn từ máu xâm nhập vào khớp.
- Sốt thấp khớp: Là biến chứng của nhiễm khuẩn liên cầu, gây viêm khớp.
Tóm lại:
Có hàng chục loại bệnh gián tiếp liên quan đến cơ xương khớp, với mối liên hệ phức tạp ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và hệ cơ xương khớp. Việc phòng ngừa và điều trị các bệnh này không chỉ bảo vệ hệ cơ xương khớp mà còn giúp duy trì sức khỏe toàn diện.